Deel van het Onze-Lieve-Vrouwe-kerkhof blootgelegd bij werkzaamheden langs de Mariastraat
Bij de heraanleg van de Katelijnestraat werden al enkele mooie archeologische ontdekkingen gedaan. Eerder werden de resten van de Katelijnepoort, delen van de oudere Mariabrug en bijzondere oude bodemlagen onderzocht die informatie opleveren over vroegere straattracés en de bodemvorming in het centrum van Brugge. Deze week kwamen tijdens werkzaamheden tussen de Mariastraat en Onze-Lieve-Vrouwe-kerkhof-Zuid skeletten van op het Onze-Lieve-Vrouwe-kerkhof bloot te liggen.
Schepen van Openbaar Domein Mercedes Van Volcem: “De werkzaamheden vinden plaats ter voorbereiding van de aanleg van een ondergronds pompstation. Dit pompstation zal dienen om het water ‘over’ de brug heen te krijgen, zonder in het Bakkersreitje te storten, in het kader van een betere waterkwaliteit.”
Figuur 1. De Onze Lieve Vrouw-kerk op de kaart van Marcus Gerards, 1562
Het Onze-Lieve-Vrouwe-kerkhof
De Onze-Lieve-Vrouwe-kerk wordt voor het eerst vermeld in schriftelijke bronnen in 1075, maar is zeker ouder. Ze is een dochterkerk van de kerk van Sijsele, die eigendom was van de Utrechtse bisschopskerk. In het verleden werden al diverse archeologische vondsten en waarnemingen gedaan in en rond de Onze-Lieve-Vrouwe-kerk. Een mooi voorbeeld is de beschilderde grafkelder van Maria van Bourgondië die in de kerk nog zichtbaar is. Bij opgravingen in het hoogkoor van de Onze-Lieve-Vrouwe-kerk in 1979 zijn, onder leiding van Hubert De Witte, aanwijzingen gevonden van een pre-Romaans bedehuis uit de 9de eeuw.
Burgemeester Dirk De fauw: “Het aantreffen van menselijke skeletten op deze locatie is niet verwonderlijk. De gronden in de onmiddellijke omgeving van de Onze-Lieve-Vrouwe-kerk werden immers eeuwenlang gebruikt als kerkhof. In de huidige sleuf werden tot nu toe dertien min of meer volledige individuen gevonden, te dateren wellicht in de 18de eeuw en nog goed herkenbaar na al die eeuwen onder de grond. Bij deze begravingen werden ook kistnagels gevonden, resten van eenvoudige houten kisten. De houten kisten zelf zijn doorheen de eeuwen helemaal vergaan, waardoor de skeletten eigenlijk zowat op elkaar liggen.”
Het Onze-Lieve-Vrouwe-kerkhof is een zeer groot kerkhof waar eeuwenlang Bruggelingen werden bijgezet. Het Onze-Lieve-Vrouwe-kerkhof bevindt zich zowel langs de noordelijke zijde van de kerk, inclusief Guido Gezelleplein, als ten zuiden van de kerk, waarin de huidige sleuf zich bevindt. Op oude kaarten, zoals die van Marcus Gerards, is deze zone meestal ‘verscholen’ achter de toren. In de huidige sleuf was de bovenste 80cm vergraven, wat te verklaren is door de aanleg van rioleringen en nutsleidingen in het verleden. Hieronder bevond zich duidelijk intacte kerkhofgrond waarin eeuwenlang Bruggelingen bijgezet zijn.
Verder onderzoek
Voorlopig wordt er niet dieper gegraven op de locatie van de sleuf. Alle resten zullen blootgelegd en onderzocht worden door de archeologen en fysisch antropoloog van het archeologiebedrijf BAAC Vlaanderen. Op die manier willen ze meer te weten komen over de interne organisatie van het kerkhof en de gezondheidstoestand van Bruggelingen door de eeuwen heen. Maar het onderzoek op het kerkhof stopt niet bij deze sleuf.
Schepen van Cultuur Nico Blontrock: “Hier stopt het niet voor de archeologen. Vooraleer het ondergrondse pompstation gebouwd wordt, dat tot 5 meter diep wordt aangelegd, wordt deze bouwput volledig archeologisch opgegraven door de archeologen van BAAC Vlaanderen, met ondersteuning van onze I.O.E.D. Raakvlak en de stadsarcheoloog. Daar zullen zeker nog mooie resultaten uitkomen, waarvan we uiteraard de Bruggeling op de hoogte zullen houden.”