Erfgoeddag Zedelgem 2018
De Grootste Archeologische Vondst uit Zedelgem
Op zondag 22 april 2018 vindt de Erfgoeddag plaats. Het centrale thema is ‘Kiezen’. Dit lijkt ons het ideale moment om het rijke archeologische verleden van Zedelgem in de spotlight te plaatsen. Daarom gaan we op zoek naar de ‘Grootste archeologische vondst uit Zedelgem’. In de bibliotheek van Zedelgem plaatsen we zes hoogtepunten uit de archeologische geschiedenis van de gemeente in de kijker. Dit zijn zowel sites als voorwerpendie variëren van de prehistorie tot de 19e eeuw.
De tentoonstelling is te bezoeken in de bibliotheek, Stadionlaan 50 Zedelgem, tijdens de openingsuren van de bibliotheek van 9 april tot 2 mei en op Erfgoeddag. De toegang gratis. De feestelijke onthulling van de winnaar vindt plaats op Erfgoeddag zondag 22 april om 16u30.
Dit zijn de zes topvondsten die meedingen naar de titel:
Eén van de zes kanshebbers is de neolithische site die ontdekt is door de pioniers van de archeologie: Gilles de Pélichy, Alfred de Loë en Maurice de Mare d’Aertrycke. De vondsten behoren tot de oude collectie van het Gruuthusemuseum. Het archeologisch deel van deze collectie wordt bewaard in het Onroerenderfgoeddepot De Pakhuizen, het depot van Raakvlak. Hun vooruitstrevend onderzoek – ze hielden hun gegevens nauwgezet bij – levert het bewijs voor de eerste landbouwers in onze steek. Het neolithicum of de nieuwe steentijd is de periode waarin de mens evolueert van rondtrekkende jager-verzamelaar tot sedentaire boer. Neolithische sites zijn eerder schaars in het Brugs Ommeland. De sites situeren zich voornamelijk ten zuidwesten van Brugge. De hoger gelegen, zandige gronden zijn de ideale vestigingsplaats voor de eerste boeren.
Een tweede archeologische topvondst uit de Gemeente Zedelgem is het ritueel landschap rondom Aartrijke. Vanaf de metaaltijden vormt de topografie van het dorp een ideale plaats om een grafheuvel op te richten. Van het heuvellichaam en de bijzetting zijn alle sporen uitgewist door intensieve landbouwtechnieken. De gedempte gracht rond de heuvel is het enige element dat de tand des tijds goed doorstaat. Gelukkig voor ons is de gracht goed zichtbaar als een ‘crop mark’ (een verschil in de groei van gewassen ter hoogte van de gracht). Sinds de jaren ’80 heeft de Universiteit Gent tientallen exemplaren opgespoord aan de hand van luchtfotografisch onderzoek. Het is een prachtig voorbeeld van de link tussen archeologie en het landschap.
De derde topvondst uit Gemeente Zedelgem op de shortlist voor de Grootste archeologische vondst: de Romeinse kraagkom. De kom in een koperlegering is ontdekt door Yann Hollevoet. De kraagkom van Zedelgem is een unieke vondst, die ons wijst op de verfijnde Romeinse cultuur in Zedelgem waarin eten en drinken centraal staan. De kraagkom bleek door en door gecorrodeerd. De stukken vielen bij de minste aanraking uit elkaar. Een deel van de buik ontbrak, maar de rand was nog volledig bewaard. Daarom besloot Raakvlak het voorwerp te laten conserveren. De kom is volledig geïmpregneerd om hanteren mogelijk te maken en de binnenzijde is verstevigd met glasvezeldoek. Idealiter gebruikt de conservator technieken die omkeerbaar zijn.
De vierde topvondst ligt op een kruispunt van twee Romeinse wegen in Aartrijke. De Zeeweg is een Romeinse weg tussen Oudenburg en Doornik. In Aartrijke kruist deze weg de Steenstraat: een buurtweg (diverticulum) tussen Cassel en Aardenburg. In 1972 heeft Professor Hugo Thoen de opbouw van de Romeinse Zeeweg onderzocht. Volgens kenners mag je bij een kruispunt van twee Romeinse wegen een nederzetting verwachten, ook in Aartrijke. Om die reden heeft Yann Hollevoet de percelen op systematische wijze geprospecteerd. Dit levert een schat aan informatie op waaronder luxe aardewerk en een glazen kraaltje.
Wist je dat er een ridderburcht ligt in Loppem? De vijfde kanshebber voor de Grootste Archeologische Vondst uit de Gemeente Zedelgem situeert zich ten zuiden van de dorpskern van Loppem: het Hof van Steelant. Achter deze mooie 18e eeuwse hoeve zijn de sporen van de residentie van de heren van Loppem zichtbaar. De heren van Loppem – de familie van Steelant – hebben hier in de 13e eeuw een mottekasteel opgericht. Het basisconcept van dit verdedigingswerk is een circulaire gracht, waarvan de uitgegraven aarde in het midden wordt opgeworpen. Bovenop deze kunstmatige heuvel verschijnt een houten torenconstructie. Eén van de vroegste figuratieve weergaves van dit type bouwwerk vinden we terug op het borduurwerk van Bayeux.
In 2011 doet Johan Braet een merkwaardige herontdekking: in het Merkemveld ligt een labyrint. Het is de zesde en laatste vondst op de shortlist voor de Grootste Archeologische Vondst van Zedelgem op Erfgoeddag 2018. Een labyrint is niet gelijk aan een doolhof: in een labyrint kan men niet verdwalen. Zelfs de oude Grieken en de Romeinen beschouwen een labyrint als een leuk en intellectueel tijdverdrijf. De precieze ouderdom van het labyrint van Zedelgem is niet gekend. Waarschijnlijk stamt het uit het midden van de 19e eeuw. Sinds 2016 werken de Gemeente Zedelgem en Raakvlak samen aan de herwaarding van dit uniek stukje erfgoed. Het labyrint zal centraal staan op Open Monumentendag 2018. Samen met 3id printing is een 3D-model gemaakt van het labyrint. Deze wordt voor het eerst getoond op Erfgoeddag – de grootste archeologische vondst van Zedelgem.
Dat de beste moge winnen!